Smartenhof tuin Paterskerk/Leunseweg,Venray

Beschrijving

Reden van de stichting: Ter stimulering van de devotie tot O.L. Vrouw van Zeven Smarten, die de Orde van de Franciscanen vanaf 1515 bijzonder bevorderd heeft.

De feestdag van O.L.V van Zeven Smarten is 15 september

(Kunst) Historische gegevens: De hof van Zeven Smarten van de H.Maria bevindt zich aan de westzijde van de Paterskerk. De oorsprong van deze smarten gaat terug tot 1661. Destijds werd op de plaats waar nu de Paterskerk staat een eerste kerk gebouwd door de Paters Franciscanen. Zij hadden zich al enkele jaren eerder gevestigd in de Patersstraat. De kerk is toegewijd aan Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten. Toentertijd werd tegen en voor de kerk een hof van Smarten gebouwd. Dit hield in: 7 kapelletjes en muurnissen met daarin plateaus van het lijden van Maria, uitgevoerd in terracotta. Op 27 november 1925 brandde de Paterskerk helemaal af. Na de brand werden kerk en klooster herbouwd. Daarbij is aan de noordzijde, langs de Oude Oostrumseweg, een nieuwe Hof van Smarten verrezen. De oude plateaus werden in nieuwe kapelletjes geplaatst. Rond 1945 moest de smalle Oude Oostrumseweg verbreed worden en daarmee de hof verdwijnen. Men heeft de afbeeldingen toen in de kloostergangen ingemetseld. Men had er geen vrede mee dat er bij de kerk ter ere van de Zeven Smarten van Maria geen Smartenhof meer was. Aan de westzijde van de kerk werd een nieuwe hof gemaakt. De aanwezige hoge muur werd verlaagd en er werden nieuwe kapelletjes gebouwd en nieuwe reliëfs gemaakt naar ontwerp van pater Angelicus van der Stok. Enkele tientallen jaren later was de eens zo mooie hof het bewonderen niet meer waard. De kapelletjes waren blijkbaar niet waterdicht geweest en de plateaus konden het winterweer niet verdragen en vielen uit elkaar. Geen wonder dat pastoor Barnhoorn in 1982, bij zijn zilveren priesterfeest als cadeau van de parochianen vroeg om geld voor het herstel van de Smartenhof.

Men nam de toenmalige Werkgroep van Kruisen en Kapellen in de arm om steun en hulp bij de uitvoering van het herstel. De werkgroep vroeg de hulp van Nelissen Bouwbedrijf te Venray en van de Vrije Academie. Het bouwbedrijf ging alle kapelletjes prepareren en waterdicht maken, terwijl de Vrije Academie de moeilijke taak had om alle reliëfs opnieuw te boetseren. Aan de hand van foto’s van de oude taferelen uit de kloostergangen werd begonnen, De laatste hand werd gelegd in de kloostergangen zelf bij de originele plateaus. Op 15 september 1985 werd de vernieuwde hof ingewijd door een tevreden pastoor Barnhoorn; een wens van hem ging in vervulling. De afmetingen van de plateaus zijn breed 55 cm. en hoog 70 cm.

De plateaus zijn gemaakt van roodbakkende klei, daarna gebakken en niet geschilderd. De plateaus zijn vervaardigd door cursisten van de Vrije Academie onder leiding van de docenten Piet Hermans en Hans Reijnders.

1. De opdracht van Jezus in de tempel, waarbij de oude Simeon aan Maria voorspelt dat een zwaard van droefheid haar ziel zal doorboren
2. De vlucht naar Egypte, om te voorkomen dat koning Herodes het kind Jezus zou laten doden.
3. Jezus onderricht de schriftgeleerden in de tempel, terwijl zijn ouders hem zoeken.
4. De smart van Maria bij het zien van de val van Jezus onder het kruis.
5. De smart van Maria bij het zien van haar zoon aan het kruis.
6. Jezus wordt van het kruis genomen en door Maria beweend.
7. De smart van Maria bij de graflegging van haar zoon.

Publicaties

1. ‘Zilveren priesterfeest,’ in Peel en Maas, 23 april 1982.
2. ‘Zeven Smarten’, deel van 3-B4, Peel en Maas, 16 april 1982.
3. ‘De Zeven Smarten van Maria’, in Peel en Maas, 22 juni 1984, 3 blz..
4. ‘Maria’s “Zeven Smarten”worden opgeknapt’, in Dagblad voor Noord-Limburg, 26 maart 1985. Keerzijde: ‘Staties Venray vervangen’, in Dagblad voor Noord-Limburg, 2 juli 1985.
5. ‘”Zeven Smarten”in ere hersteld’, in Peel en Maas, 4 juli 1985.
6. ‘Inzegening’, in Peel en Maas, 12 september 1985.
7. ‘Alle zegen komt van boven’, in Peel en Maas, 19 september 1985.
8. ‘Zeven smarten van Maria in Venray wellicht monument’, in Dagblad voor Noord-Limburg, 25 juli 2001.
9. ‘Aanlichten “Zeven Smarten”Kapellen en kerk’, in Samen kerk, Parochieblad Parochie Venray-Zuid, april 2003, blz. 11.
10. ‘Pater Angelicus van der Stok’, in Neerlandia Seraphica, 27 (1949) blz. 148-150.
11. Kerkelijke mededelingen, betreft de inzegening, in Peel en Maas, 12 september 1985.
12. ‘Zilveren priesterfeest Pastoor Barnhoorn’, in Grens en Maas, 21 april 1981.
13. Ger. Verhoeven, ‘O.L. Vrouw van Zeven Smarten’, in Dagblad voor Noord-Limburg, 12 september 1983.
14. ‘Koester uw monument’, aflevering uit een serie in Peel en Maas, 26 augustus 2004.
15. Idem, 18 augustus 2005.

Literatuur

1. Koos Swinkels (red.), Monumentjes van devotie (Venray 1986) 67-70.
2. Wim Meulenkamp en Paulina de Nijs, Buiten de kerk, processieparken, lourdesgrotten en calvariebergen in Nederland en België (z.p. 1998) 154-157.
3. J.H.A. Mialaret, Monumenten van geschiedenis en kunst in Noord-Limburg (Den Haag 1937) 226.
4. Koos Swinkels en Tjerk Loeff, Kruisen en kapellen in Venray. Kunst langs de straat (Venray 2006) 23, 25.