H.-Rochus en Luciakapel Langstraat Venray

Beschrijving

Reden van de stichting: Vermoedelijk is de kapel voor pestheilige Rochus gebouwd naar aanleiding van de grote pestepidemie, die de streek teisterde in 1635-1636. (Zie 046, B11) Zou de ziekte op deze plek zijn uitgewoed

Beelden

H. Rochus Het naamfeest van Sint-Rochus is 16 augustus.

De Zuid-Franse pestheilige Rochus is in een zwierige barokstijl neergezet, in de vaste traditie van zijn uitmonstering. Hij is staande afgebeeld als pelgrim naar Santiago de Compostella, getuige de jacobsschelpen op de schoudermantel. Als reiziger draagt hij ook een hoed en heeft hij een pelgrimsstaf in de linkerhand. Zie daarvoor het Clephasbeeld. Rochus heeft laarzen aan en zijn lange onderkleed wordt met een riem bijeengehouden. Daarover draagt hij een halflange mantel. De kortgebaarde man trekt met de rechterhand het kleed wat omhoog, zodat hij een pestbuil op het rechterbovenbeen toont. Daarmee is hij herkenbaar als Rochus, net als door het hondje met een stuk brood in de bek, dat naast zijn linkervoet zit. Omdat de rechtervoet wat naar achteren is geplaatst, krijgt het beeld een zekere zwierigheid. Het originele beeld heeft flink te lijden gehad van houtworm. Ook de oude verflaag is sterk gesleten. Het zwierig vormgegeven beeld is barok van aard.

Originele beeld van Rochus gemaakt in de zeventiende eeuw door nog onbekende houtsnijder. Huidige plaats: Het Venrays Museum.

Kopiebeeld gemaakt door het atelier van de stichting in 2009 in kunststof

H. Lucia Het naamfeest van Sint-Lucia is 13 december.

Lucia is staande afgebeeld in een lang gewaad met een ruime schoudermantel daarover. In de linkerhand draagt zij een palmblad ten teken van haar martelaarschap, de rechterhand steunt op de borst. Door haar hals steekt het zwaard, waaraan zij te herkennen is. Het zwierig vormgegeven beeld is barok van aard. Het beeld van St.-Lucia stond oorspronkelijk in een muurkapel aan de Langstraat. In het begin van 1900 werden hier meer huizen gebouwd en verdween de muurkapel. Na veel omzwervingen werd het beeld door deken Berden naast het beeld van St.-Rochus in de kapel geplaatst.(1938). Na de Tweede Wereldoorlog stond Rochus weer alleen, tot de restauratie van1984. Lucia is staande afgebeeld in een lang gewaad met een ruime schoudermantel daarover. In de linkerhand draagt zij een palmblad ten teken van haar martelaarschap, de rechterhand steunt op de borst. Door haar hals steekt het zwaard, waaraan zij te herkennen is.

Originele beeld van Lucia gemaakt in de zeventiende eeuw door nog onbekende houtsnijder. Huidige plaats: Het Venrays Museum.

.(Kunst) Historische gegevens: In de kapel staan een houten kopie van het Rochusbeeld, vervaardigd door Piet Clephas en een beeld van Sint-Lucia van gebakken aardewerk,

Kapel van veldbrandsteen met offerblok en smeedijzeren hekwerk

Ornamenten: Links en rechts naast de nisdeur is een zwarte smeedijzeren kandelaar voor drie kaarsen. Voor het glas in de nisdeur is een zwart smeedijzeren traliewerk met in de rand de naam: ST.ROCHUS ANNO MDCL. Dit traliewerk werd gemaakt door buurtbewoner Giel van Houdt naar een ontwerp van Piet van Dongen. Gradje Kusters stelde zijn smederij en materiaal beschikbaar. In het voorportaal staat een houten knielbank lang 120 cm.

Aanvullende gegevens: Tot 1967 stond de kapel een tiental meters naar rechts. Toen de Langstraat in 1967 verlegd moest worden werd het kapelletje verplaatst. Het kapelletje werd opgetakeld en een tiental meters naar opzij verhuisd.

Verharding / groenvoorziening buiten de kapel: Rondom de kapel is een verharding van kinderkopjes, breed 1,50 meter. Het geheel ligt op een zeer ruim grasveld.

Publicaties

1. ‘Het oude kapelletje te Veltum weer hersteld’, in Peel en Maas, 20 juli 1949.
2. ‘Rochuskapelletje wordt verplaatst’, in Dagblad voor Noord-Limburg, 7 september 1967.
3. ‘Rochuskapelletje verhuisd, de vloer viel eruit’, in Dagblad voor Noord-Limburg, 15 september 1967.
4. Venray, een nieuwe naam enz (Zie 3-E2) 19.
5. Venrayse monumenten enz (Zie 3-E8) 35.
6. Dick van den Munckhof , ‘Het St.-Rochuskapelletje aan de Langstraat’, aflevering uit de serie in Peel en Maas, 12 december 1980. Keerzijde: ‘Kapel aan de Langstraat in Veltum’, (gedeelte) in Peel en Maas, —- 1982.
7. ‘Venrayse wegkruisen en veldkapellen’, in Peel en Maas, 19 november 1982.
8. ‘Boekje over Veltum bij inzegening Rochuskapel’, in Dagblad voor Noord-Limburg, 21 april 1983. Keerzijde: ‘Rochuskapel in Venrayse wijk Veltum ingezegend’, in Dagblad voor Noord-Limburg, 25 april 1983.
9. Zonder titel, betreft de inzegening, Peel en Maas, 29 april 1983. Keerzijde: advertentie boek ‘Veltheym-Veltum’, in Dagblad voor Noord-Limburg.
10. ‘Luciabeeld in Rochuskapel’, in Peel en Maas, 6 november 1984.
11. ‘Toen de pest in Venray heerste (1635-1636) een documentaire’, door Louis Rutten, in Peel en Maas, 6 juni 2002, 3 blz.
12. Zonder titel, betreft herstel door LTS, in Peel en Maas, 1973.
13. ‘Veltums kapelletje in de steigers’, in Peel en Maas, 15 april 2004.
14. ‘Rijksmonument Veltums kapelletje in de steigers’, in E-3 Journaal, 21 april 2004.
15. ‘Beelden terug in Veltum’, in Peel en Maas, 12 augustus 2004.
16. ‘Restauratie van wegkapel wijk Veltum voltooid’, in Dagblad de Limburger, 11 augustus 2004.
17. ‘Koester uw monument’, aflevering uit een serie in Peel en Maas, 22 september 2005.
18. Adri Gorissen, ‘Geloofstekens in het landschap’, in Dagblad de Limburger 12 februari 2005.
19. ‘Oude foto’, aflevering uit de serie in Peel en Maas door Frans Vermeulen, 3 juli 2008.

Literatuur

1. Koos Swinkels (red.), Monumentjes van devotie (Venray 1986) 63-66.
2. Th. W. J. Driessen en M.P.J. van den Brand, Venray, een nieuwe naam voor een oud dorp en een oude cultuur (Venray 1976) 19.
3. H.P.H. Camps, Venrayse monumenten (Venray 1975) 35.
4. J.H.A. Mialaret, Monumenten van geschiedenis en kunst in Noord-Limburg (Den Haag 1937) 202.
5. Koos Swinkels e.a., Veltheym, Veltum, de geschiedenis van een Venrayse wijk (Venlo 1983) 26.
6. Koos Swinkels en Tjerk Loeff, Kruisen en kapellen in Venray. Kunst langs de straat (Venray 2006) 20, 23, 28, 57-60.