Memoriekruis Ysselsteijn

Periode

1958
20 e eeuw

Toegewijd aan

Monumentnummer

[ 12 ]

Adres

Deurneseweg
Ysselsteijn

 

Type

Kruis

Beschrijving

Reden van de stichting: Als herinnering aan de dagen rond 1648, om op de plek van de voormalige schuilkerk een wegkruis te plaatsen.

Het kruis was bedoeld als herinnering aan het feit, dat het de Zuidelijke Nederlanden na de vrede van Munster verboden was hun godsdienst te belijden Het grondgebied van Venray bleef echter onder Spaanse invloed en daarom bouwden katholieke gelovigen uit Deurne net over de grens tussen Venray en Deurne een schuilkerk om daar de H. Mis te kunnen bijwonen.

Beeld: Het beeld is gesneden in een nadrukkelijke s-vorm, hoofd en heupen neigen naar rechts. Christus is afgebeeld zonder doornenkroon, met een volle ringbaard. Het haar valt in lange golven naar beneden en krult aan de zijkanten op. De stand van de armen is iets minder dan 45 graden. De handen zijn half gesloten, met de duimen gestrekt boven op de vingers. De rechtervoet is over de linker bevestigd. De lendendoek is rijk geplooid en wordt met een touw op zijn plaats gehouden. Al met al ademt het beeld een mengvorm van stijlen, vanwege de gotische s-vorm, de barokke plooien, en de 19e eeuwse stand van de armen. In 1958 geplaatst.

(Kunst)Historische gegevens: Het oude corpus is verloren geraakt. In de plaats daarvan is een kopie gemaakt van een houten corpus in barokstijl uit de kerk van Ysselsteijn. Op het kruishout nr. 1 (Schuttersveld) hangt eenzelfde corpus met een andere beschildering (wit/grijs).

In de jaren 1980 werd op Sacramentsdag een openluchtmis opgedragen bij het kruis aan de Jacobspeel.

Originele corpus gemaakt door een onbekend atelier. Materiaal: hout en huidige plaats: Parochiekerk IJsselsteijn. De grond onder het monument en het pad er naar toe zijn van de kerk van Ysselsteyn, de bosschage er om heen van de gemeente Venray.

Kruis: Houten kruis op de sokkel van Franse kalksteen. Het kruis staat onder een betonnen baldakijn, ook wel ciborium genoemd, van 3,60×3,60 meter. Het baldakijn wordt op de vier hoeken gedragen door een betonzuil, rond 19 cm. De hoogte tot de onderkant van de baldakijn is 2,45 meter, de dikte van de betonnen baldakijn ± 40 cm. Op de baldakijn staat een piramidevormige punt, grondoppervlakte ± 1,25

In kalksteen de volgende tekst:

Dit krVis werd geplant, ter nagedachtenis van een kapel

Door DeVrne op deze plaats opgericht in het jaar

1649 tijdens de slViting der roomsche kerken in de

Meiery van ’s-Bosch om alhier de godsdienstoefenNin

gen Te verrichten

God is Vw schepper, wees hem steeds dankbaar.

God is Vw vader, bemin hem ten alle tijden.

God is Vw regter, vrees hem, o christenschaar

En bid dat god V geleide in peel of heide.

Bid hier tot lafenis van de zielen in het vagevVVr.

Aanvullende gegevens: Dit kruis getuigt van een zeer rijke historie, die zijn kiem had in de vrede van Munster 1648. Zie voor verdere gegevens de uitgebreide literatuurlijst bij dossier 12. In 1739 wordt als tekst vermeld:

‘Wees hem steeds dankbaar, God is Uw vader, bemin hem ten allen tijden, God is Uw regters vrees,waar Hij ook ijs heen te vergrammen en zeg hier voor bij gaande, mijn God liever in heiden of peel te sterven als U met een doodzonden zonder te vergramen en hij zal Uw geleiden.

Hier offert men tot lafenis van de zielen in het vagevuur’

Vóór de inrichting van 1958 stond er te lezen:

“Laat u steeds leiden

in Peel en Heide

door Jezus’ hand.

Hij is de weg

naar het vaderland.”

Verharding / Groenvoorziening: Het geheel ligt in een klein open bos aan de Deurneseweg, Vanaf de weg gaat men over een houten bruggetje en daarna leidt een betegeld pad naar het kruis, de lengte van het pad is 27 meter, de breedte een meter. Langs het betegelde pad staan aan weerszijden drie lindebomen. In het bosje staan twee rustbanken. De vloer is betegeld met ruwe granieten platen. Achter het kruis staat een halfronde muur met een straal van 11,6 meter; het middelpunt is het midden van de voorkant van de sokkel. De muurhoogte is 1,95 meter, de dikte 30 cm. De muur is opgetrokken uit stenen van de Markt van Deurne

 

Publicaties

  1. Kopie uit ‘Limburgse Illustratie’, 15 maart 1930. keerzijde: ‘Terug op de Grotenberg nabij de Crayenhut’, in Peel en Maas, 8 maart 1958.
  2. ‘Het kruis op de Groteberg in de Venrayse Peel’, in Dagblad voor Noord-Limburg, 19 februari 1958.
  3. ‘Het Kruis op den Grotenberg’, in Peel en Maas, 16 februari 1957.
  4. ‘Het “Kruis in de Peel” nagenoeg hersteld’, in Peel en Maas, 23 november 1957.
  5. ‘Het kruis aan de Jacobspeel’, in Peel en Maas, 23 maart 1984.
  6. ‘Het kruis aan de Jacobspeel’, in Peel en Maas, 30 mei 1984.
  7. ‘Renovatie Deurnes kruis in Jacobspeel’, in Weekblad voor Deurne en omgeving, 30 mei 1984.Keerzijde: ‘Kruis aan de Jacobspeel ingezegend’, in Dagblad voor Noord-Limburg, 6 juni 1984.
  8. ‘Grote belangstelling voor het kruis aan de Jacobspeel’, in Peel en Maas, 8 juni 1984.
  9. ‘Enige “monument”van Ysselsteijn gestolen’, in Dagblad de Limburger, 11 september 1996.
  10. ‘Corpus van herdenkingskruis gestolen’, in Peel en Maas, 12 september 1996.
  11. Theo Janssen, ‘Een kerk op de hei’ aflevering uit de serie Honderd eeuwen peelverhalen, in Grens en Maas, 28 april 1999.
  12. Dick van den Munckhof, zonder titel, aflevering uit de serie in Peel en Maas, 27 maart 1981, onder 12-D5.
  13. ‘Kerkje in het bos’, in Dagblad de Limburger, 30 januari 2004 (Schuilkerk Weert).
  14. ‘Openluchtmis bij kruis aan de Past. Jacobspeel te Ysselsteyn’, in Peel en Maas, 6 juni 1985.
  15. ‘Schuilkerken in Noord-Limburg’, in Dagblad voor Noord-Limburg, 30 januari 1984.
  16. ‘Driehonderd jaar geleden, schuurkerk midden in de Peel’, in Peel en Maas,24 mei 1974.
  17. W.S., ‘Bij en in de Peel’, in Peel en Maas, september ca. 1950.
  18. ‘Koester uw monument’, aflevering uit de serie van Venray Monumentaal, in Peel enMaas, 29 september 2005., betreffende het openbreken van het offerblok en de vondst van een kelder, in Venloosch Nieuwsblad 1900 en 1901.

Literatuur

  1. Koos Swinkels (red.), Monumentjes van devotie (Venray 1986) 29-34.
  2. H.N. Ouwerling en J.J.M.Heeren, Uit het verleden van de vroegere dorpen en heerlijkheden Deurne, Liessel en Vlierden (Helmond 1963) 211-217.
  3. A. Roothaert, Die verkeerde waereldt (Utrecht, 1967) roman over pastoor Jacobs, 320 bladzijden.
  4. M.P.J. van den Brand, Lief en leed over de Oude Peel (Venray 1982) 117-121.
  5. M. Kemp e.a., Het land van de Peel (Maastricht 1955).
  6. Jac. J.M.Heeren, Stad en de Meyerij van ’s-Hertogenbosch (Utrecht 1993) 75-78, illustratie tussen 80 en 81.
  7. H.W.H. van Haeff, Geschiedkundige Aanteekeningen betreffende De Oude heerlijkheden en de tegenwoordige gemeente Venray in het bijzonder: de parochiekerk en onderhoorige kapellen, het schoolwezen en beroemde personen aldaar (handschrift in het Gemeentearchief Venray, archief Parochie St. Petrus-Banden, nr. E 37).
  8. C.F.Egelie, De ontsluiting van de Peelstreek in nr. 12-E4, 24.
  9. C.E.A. Baron van Hovell tot Westerflier, Geschiedenis van de Heeren, de Heerlykheid en de Dorpen Asten en Ommel, handschrift depot Streekarchivariaat Peelland-Deurne, 590.
  10. Dom. De Jong, Grenskapellen voor katholieke inwoners der generaliteitslanden (Tilburg 1963) 105.
  11. Pascal Schmeitz, ‘De “Groote”of Parochiekerk te Venray’, in Officieel Programma van den Limburgschen Katholiekendag te Venray Pinkstermaandag 1 juni 1914 (Weert 1914)75-76.
  12. A.F. van Beurden, De Limburgsche en Brabantsche Peel (Sittard z.j.) 21-22.
  13. Hub Schols, Venray van vroeger deel 1 (Venlo 1979) 39-41.
  14. G.A. Schütte en G.J.M. Verlinden, ‘Het kruis aan de Crayenhut’, in Vijftig jaar Parochie H. Oda te Ysselsteyn (Ysselsteyn 1986) 84-85.
  15. Rien van den Brand e.a., ‘Merselose schuilkerk diende Deurne’, in Merselo, een wandeling door de geschiedenis (Venray 2000) 90-91.
  16. Koos Swinkels en Tjerk Loeff, Kruisen en kapellen in Venray. Kunst langs de straat (Venray 2006) 23, 32.

 

 

 

Terug naar lijst

[ 12 ]